De Schaduwzijde van AI: Waarom Chatbots zoals ChatGPT niet voor iedereen zijn
Kunstmatige intelligentie wordt gepresenteerd als de grote helper van deze tijd: efficiënt, slim, altijd beschikbaar. Maar er is een kant van de medaille die zelden besproken wordt – een kant die ernstige gevolgen kan hebben voor mensen in een psychisch kwetsbare toestand.
Recent kwam ik in aanraking met een casus van een vrouw die, in haar eenzaamheid en psychische verwarring, het gesprek met ChatGPT begon te zien als iets groters: als een gesprek met God. Wat begon als een onschuldig, nieuwsgierig gebruik van technologie, ontspoorde al snel in een digitale vorm van religieuze psychose. Ze geloofde werkelijk dat het AI-systeem speciaal voor haar gecreëerd was, dat de antwoorden rechtstreeks uit het goddelijke voortkwamen. Het resulteerde in het verwerpen van familie, isolatie, slaapgebrek en uiteindelijk het verliezen van grip op de realiteit.
AI-systemen als ChatGPT zijn ontworpen om overtuigend menselijk te klinken. Dat is handig voor wie snel een tekst nodig heeft of helder advies zoekt. Maar voor wie worstelt met realiteitszin, kunnen diezelfde kwaliteiten funest zijn. De 'stem' van een chatbot klinkt vriendelijk, wijs, zelfs empathisch – en juist dat maakt het gevaarlijk voor mensen die houvast zoeken aan iets of iemand buiten zichzelf. Ze kunnen zich eraan vastklampen als aan een digitale reddingsboei, niet beseffend dat ze eigenlijk praten met een machine zonder bewustzijn, zonder geweten, zonder grenzen.
Het is daarom van cruciaal belang dat we erkennen dat deze technologie niet neutraal is. Ze kan verhelderen, maar ook verwarren. Ze kan begeleiden, maar ook misleiden. En vooral: ze kan iemand in een fragiele mentale staat ongewild richting een psychose sturen, juist omdat AI zo menselijk lijkt – maar het niet is.
AI hoort geen plaatsvervanger te worden voor menselijke connectie, therapie of spiritualiteit. Het is een hulpmiddel, geen heilige. Laten we blijven nadenken over de ethische implicaties, en vooral: waakzaam zijn voor wie extra bescherming nodig heeft.
#AIethiek #ChatGPT #psychischegezondheid #digitaleveiligheid #kunstmatigeintelligentie #mentalezorg #verantwoordtechnologiegebruik #AIrisicos #psychosepreventie #digitalegrenzen
De Schaduwzijde van AI: Waarom Chatbots zoals ChatGPT niet voor iedereen zijn
Kunstmatige intelligentie wordt gepresenteerd als de grote helper van deze tijd: efficiënt, slim, altijd beschikbaar. Maar er is een kant van de medaille die zelden besproken wordt – een kant die ernstige gevolgen kan hebben voor mensen in een psychisch kwetsbare toestand.
Recent kwam ik in aanraking met een casus van een vrouw die, in haar eenzaamheid en psychische verwarring, het gesprek met ChatGPT begon te zien als iets groters: als een gesprek met God. Wat begon als een onschuldig, nieuwsgierig gebruik van technologie, ontspoorde al snel in een digitale vorm van religieuze psychose. Ze geloofde werkelijk dat het AI-systeem speciaal voor haar gecreëerd was, dat de antwoorden rechtstreeks uit het goddelijke voortkwamen. Het resulteerde in het verwerpen van familie, isolatie, slaapgebrek en uiteindelijk het verliezen van grip op de realiteit.
AI-systemen als ChatGPT zijn ontworpen om overtuigend menselijk te klinken. Dat is handig voor wie snel een tekst nodig heeft of helder advies zoekt. Maar voor wie worstelt met realiteitszin, kunnen diezelfde kwaliteiten funest zijn. De 'stem' van een chatbot klinkt vriendelijk, wijs, zelfs empathisch – en juist dat maakt het gevaarlijk voor mensen die houvast zoeken aan iets of iemand buiten zichzelf. Ze kunnen zich eraan vastklampen als aan een digitale reddingsboei, niet beseffend dat ze eigenlijk praten met een machine zonder bewustzijn, zonder geweten, zonder grenzen.
Het is daarom van cruciaal belang dat we erkennen dat deze technologie niet neutraal is. Ze kan verhelderen, maar ook verwarren. Ze kan begeleiden, maar ook misleiden. En vooral: ze kan iemand in een fragiele mentale staat ongewild richting een psychose sturen, juist omdat AI zo menselijk lijkt – maar het niet is.
AI hoort geen plaatsvervanger te worden voor menselijke connectie, therapie of spiritualiteit. Het is een hulpmiddel, geen heilige. Laten we blijven nadenken over de ethische implicaties, en vooral: waakzaam zijn voor wie extra bescherming nodig heeft.
#AIethiek #ChatGPT #psychischegezondheid #digitaleveiligheid #kunstmatigeintelligentie #mentalezorg #verantwoordtechnologiegebruik #AIrisicos #psychosepreventie #digitalegrenzen
English
Deutsch
